Trong thời đại số hóa hiện nay, việc sử dụng kỹ năng số không chỉ là một lợi thế mà trở thành một yếu tố cần thiết cho mọi người. Kỹ năng số, đơn giản là khả năng làm việc, tương tác và hiểu biết với các công nghệ số, từ quản lý thông tin cá nhân đến tìm kiếm thông tin trên internet, ngày càng trở nên quan trọng hơn.
Kỹ năng số không chỉ giúp bạn tự tin và hiệu quả hơn trong công việc mà còn mở ra cơ hội tiếp cận kiến thức và tương tác với thế giới xung quanh. Cho dù bạn là người học, làm việc tự do hay làm việc trong môi trường doanh nghiệp, việc phát triển kỹ năng số sẽ giúp bạn khai thác tốt nhất tiềm năng của thế giới số hóa và xác định thành công trong tương lai của mình.
Kỹ năng số là gì?
Kỹ năng số, theo Đại Học Cornell, được định nghĩa là "khả năng tìm kiếm, đánh giá, sử dụng, chia sẻ và tạo ra thông tin bằng cách sử dụng công nghệ thông tin và internet". Điều này là minh chứng cho tầm quan trọng của việc làm chủ công nghệ số trong thời đại số hóa. Kỹ năng số bao gồm:
- Tích cực cập nhật và theo dõi các xu hướng công nghệ mới để tận dụng cơ hội và tối ưu hoá hoạt động.
- Hiểu rõ về các công nghệ hiện có và biết cách sử dụng chúng một cách thành thạo.
- Thành thạo việc sử dụng thiết bị kỹ thuật số, phần mềm và ứng dụng trong công việc, giáo dục và cuộc sống hàng ngày.
- Tương tác, giao tiếp và chia sẻ thông tin một cách hiệu quả qua các công cụ kỹ thuật số
- Tuân thủ nguyên tắc không gây hại và đảm bảo tính bảo mật trong môi trường số.
Tầm quan trọng của kỹ năng số
Cuộc cách mạng 4.0 đang lan tỏa với tốc độ kỳ vọng, mang theo nhiều cơ hội mới cho sự phát triển của doanh nghiệp. Trong bối cảnh này, việc thúc đẩy kỹ năng số trở thành nền tảng quan trọng, đặc biệt là sự tập trung vào nguồn nhân lực có khả năng thích nghi với môi trường số hóa ngày càng rõ ràng.
Đại dịch COVID-19 cũng đã tạo ra áp lực gia tăng cho sự chuyển đổi trong môi trường làm việc, thúc đẩy yêu cầu về nhân lực linh hoạt và sẵn sàng áp dụng công nghệ. Nhờ vào việc đáp ứng này, các doanh nghiệp mới có thể vượt qua thử thách và tiếp tục phát triển, bất chấp sự biến đổi lớn trên thị trường. Theo nghiên cứu từ World Skills UK, 60% doanh nghiệp tin rằng sự phụ thuộc vào kỹ năng kỹ thuật số sẽ tăng trong 5 năm tới. Đồng thời, 76% nhận thấy sự thiếu hụt nhân sự có kỹ năng số sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận.
Các chuyên gia đồng lòng rằng việc phát triển kỹ năng số sẽ thúc đẩy năng suất và tạo ra một môi trường làm việc sáng tạo hơn. Đồng thời, kỹ năng này cũng giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, tối ưu hóa chi phí và tăng cường khả năng cạnh tranh. Với thực tế này, việc tập trung vào việc đào tạo và phát triển kỹ năng số là rất quan trọng, giúp các doanh nghiệp xây dựng nền tảng vững chắc để thích nghi với sự biến đổi của thị trường và không bị tụt hậu trong cuộc đua chuyển đổi số.
Các thành phần chính của kỹ năng số
Việc thiếu khả năng kỹ thuật số có thể ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của cuộc sống. Để phân loại và hiểu rõ hơn về khả năng số trong các lĩnh vực chủ đạo, một phân loại và hóa đơn giản các khả năng cần thiết là cần thiết. Dưới đây là một phân loại mô hình chia thành bốn lĩnh vực chính, mặc dù sự hiện diện của từng thành phần của kỹ năng số đan xen và một loạt các hoạt động không thể tách biệt hoàn toàn. Cụ thể:
Phương diện Nội dung
- Năng lực lưu trữ: Khả năng định dạng, sắp xếp và bảo quản tài liệu số an toàn, cùng với khả năng truy cập vào tài liệu.
- Khả năng tìm kiếm: Khả năng tìm kiếm và định hướng thông tin trên mạng, sắp xếp kết quả tìm kiếm theo nhiều tiêu chí.
- Khả năng đánh giá: Hiểu, giải quyết và đánh giá thông tin số khi giao tiếp và tiếp nhận thông tin.
- Năng lực tự phục vụ: Khả năng tìm kiếm và tận dụng giải pháp tự phục vụ trực tuyến, trước khi tương tác trực tiếp.
Phương diện liên hệ
- Khả năng tham gia tích cực: Tích cực tham gia, chia sẻ ý kiến, hỗ trợ trong môi trường số.
- Năng lực hợp tác: Sử dụng công nghệ để làm việc nhóm, đồng hành và điều phối.
- Năng lực nhận thức xã hội: Điều hòa hành vi và ngôn ngữ theo các kết nối xã hội.
Phương diện sản xuất
- Năng lực sản xuất và chia sẻ: Tạo và sửa đổi thông tin ở nhiều định dạng, từ hình ảnh, văn bản đến video và âm thanh.
- Năng lực khám phá kỹ thuật số: Sẵn sàng cập nhật với công nghệ mới và khám phá các thời cơ số mới.
- Năng lực tự động hóa: Tạo giải pháp có thể hoạt động tự động hoàn toàn.
- Khả năng cấu hình: Điều chỉnh thiết bị và ứng dụng theo sở thích và xử lý sự cố kỹ thuật.
Phương diện không gây hại
- Năng lực pháp luật: Hiểu luật và giấy phép liên quan đến hành vi thông tin và số hóa.
- Khả năng quản lý danh tính: Bảo vệ thông tin cá nhân và hiểu rõ tác động của dấu vết kỹ thuật số.
- Khả năng bảo vệ dữ liệu: Chọn và bảo vệ dữ liệu nhạy cảm và hiểu các nguy cơ liên quan.
- Khả năng sức khỏe: Chăm sóc tinh thần và thể chất bằng công nghệ và truyền thông số.
Kỹ năng số ảnh hưởng như thế nào đến phương thức làm việc?
Kỹ năng số có tác động sâu rộng đến phương thức làm việc trong nhiều khía cạnh khác nhau. Dưới đây là một số cách mà nó ảnh hưởng đến phương thức làm việc:
- Năng suất và hiệu quả công việc: Cho phép người làm việc thực hiện công việc một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn. Khả năng tìm kiếm thông tin, sử dụng phần mềm và công cụ kỹ thuật số giúp tối ưu hóa quá trình làm việc và tiết kiệm thời gian.
- Linh hoạt trong môi trường làm việc: Cho phép làm việc từ xa và linh hoạt. Với khả năng sử dụng các ứng dụng và công cụ trực tuyến, người làm việc có thể thực hiện công việc từ bất kỳ đâu và bất kỳ thời điểm nào.
- Giao tiếp và cộng tác: Hỗ trợ việc giao tiếp và cộng tác trong môi trường làm việc. Công cụ liên lạc và chia sẻ thông tin trực tuyến giúp tạo nền tảng cho sự trao đổi thông tin và ý tưởng giữa các thành viên trong nhóm làm việc.
- Tích hợp dữ liệu và thông tin: Cho phép tích hợp và quản lý thông tin dễ dàng. Sử dụng các phần mềm và công cụ quản lý dữ liệu, người làm việc có thể thu thập, tổ chức và phân tích dữ liệu một cách hiệu quả.
Ứng dụng của kỹ năng số trong công việc
Ứng dụng kỹ năng số mà các doanh nghiệp đang tìm kiếm từ nhân viên của mình sẽ biến đổi tùy theo bản chất và đặc thù của từng lĩnh vực. Cụ thể từng ứng dụng như sau:
- Giao tiếp qua email: Khả năng giao tiếp một cách hiệu quả qua email là một kỹ năng quan trọng, từ việc trình bày ý kiến đến việc thảo luận công việc hàng ngày.
- Nghiên cứu thông tin trực tuyến: Khả năng tìm kiếm và đánh giá thông tin trực tuyến giúp cập nhật kiến thức và là nguồn thông tin quan trọng cho quyết định công việc.
- Xử lý thông tin trong hệ sinh thái ảo: Các công cụ và nền tảng ảo là môi trường quan trọng để quản lý và chia sẻ thông tin, yêu cầu khả năng làm việc hiệu quả trong môi trường này.
- Sử dụng an toàn các công cụ cộng tác: Sự phổ biến của các nền tảng cộng tác như Google Drive, DropBox và Microsoft Teams yêu cầu người dùng biết cách sử dụng những ứng dụng này một cách an toàn.
- Tạo và quản lý bảng tính và tài liệu trực tuyến: Khả năng tạo, chỉnh sửa và quản lý tài liệu và bảng tính trực tuyến là kỹ năng quan trọng cho sự hợp tác và tổ chức công việc.
- Sử dụng lịch làm việc và quản lý thời gian: Việc sử dụng lịch làm việc trực tuyến và quản lý thời gian hiệu quả giúp tối ưu hóa công việc cá nhân và đội nhóm.
- Bảo mật thông tin trực tuyến: Khả năng bảo mật thông tin cá nhân và dữ liệu trong môi trường trực tuyến bao gồm việc sử dụng mật khẩu mạnh và cài đặt quyền riêng tư đúng cách.
Trong môi trường làm việc hiện đại, việc học và trau dồi kỹ năng số là rất quan trọng. Đặc biệt là trong bối cảnh mọi doanh nghiệp đều sử dụng các phần mềm công nghệ và chuyển đổi phương thức làm việc, để bắt kịp với cuộc đua chuyển đổi số.